Είμαι (και) ελεύθερος επαγγελματίας σχεδόν από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου να δουλεύει. Γενικότερα, το επάγγελμα του δημοσιογράφου απασχολεί πάρα πολύ κόσμο σε αυτή τη μορφή εργασίας.
Φαίνεται λοιπόν πως πολλοί μοιράζονται το όνειρο του να εργαστούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Φαντάζει ονειρικό το να μην χτυπάει καθημερινά το ξυπνητήρι την ίδια ώρα και το να μπορείς να ξενυχτήσεις και μεσοβδόμαδα (προ κορωνοϊού δηλαδή και αναμένοντας το…μετά). Το να μην λογοδοτείς σε αφεντικό, να μην κάνεις την ίδια βαρετή διαδρομή κάθε μέρα, το να μην χαιρετάς υποχρεωτικά και χαμογελώντας αυτόν που δεν χωνεύεις, το να μην έχεις καμία έκπληξη στη ζωή.
Ωστόσο, προτού πάρετε την απόφαση να κάνετε αυτό το σημαντικό επαγγελματικό βήμα, διαβάστε προσεκτικά το παρακάτω άρθρο για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτόν τον μεγάλο τομέα εργασίας! Έχει παγίδες, πολλά μείον και ρίσκα. Και να θυμάστε… δεν είμαστε όλοι για μικρά ή μεγαλύτερα ρίσκα. Γιατί το ελεύθερο επάγγελμα είναι σίγουρα ρίσκο.
Μύθοι
Ας ξεκινήσουμε από την αλήθεια, την αποδόμηση του όρου και τη –μερική- απομυθοποίησή του.
Η συνήθης εντύπωση είναι πως οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι τυχεροί, καθώς κανονίζουν μόνοι τους τις ώρες εργασίας, τις τιμές τους και δεν έχουν αφεντικό πάνω απ’ το κεφάλι τους. Ο κόσμος πιστεύει πως ένας ελεύθερος επαγγελματίας είναι γενικά ένας χαλαρός, μοσχοπληρωμένος –τα παίρνει από παντού τύπος, που είναι αφεντικό της ζωής του και της εργασίας του.
Είναι όμως αυτό αλήθεια;
Δυστυχώς, όχι!
Οι δυσκολίες
Οι περισσότεροι ελεύθεροι επαγγελματίες εργάζονται πολλές περισσότερες ώρες, αναγκάζονται να κυνηγούν κακοπληρωτές όλες τις μέρες του μήνα, κι έχουν πάνω απ’ το κεφάλι τους πολλαπλά μικρά αφεντικά: τους πελάτες τους!
Κατ’ αρχάς να πούμε πως σε καμία περίπτωση δεν μπορείς να έχεις σταθερό εισόδημα με αυτό τον τρόπο. Μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει και οι εισφορές σου συνεχώς αναπροσαρμόζονται σε αντίθεση με το μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει για τον δημόσιο υπάλληλο ή τον χρόνια μόνιμο, που το εισόδημά του δεν κινδυνεύει τόσο τουλάχιστον – ή να έχει μια τεράστια απόκλιση.
Ο ελεύθερος επαγγελματίας πρέπει να διαπραγματευτεί το εισόδημά του με πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους που ο καθένας – ηθελημένα ή μη – θα προτιμήσει να μην πληρώσει κάποιον με τον οποίο σήμερα συνεργάζεται και αύριο όχι από το να δυσαρεστήσει τους μόνιμούς του ή να στερηθεί κάτι ο ίδιος.
Και δεν είναι μόνο οι αβέβαιες εισπράξεις. Είναι ότι για να διεκδικήσεις τις εισφορές του νοικοκυριού σου, ώστε να ανταποκριθείς και στις δικές σου υποχρεωτικές εισφορές ασφαλώς, πρέπει να κυνηγάς διαρκώς κάποιους ανθρώπους που δεν σε γνωρίζουν και μάλλον δεν θα τους δεις και ποτέ. Ο ασυνεπής πελάτης-συνεργάτης κρύβεται πιθανώς και προφανώς πίσω από έναν λογιστή που συνήθως μάλιστα, όταν ζητάς τα χρήματά σου, κάνει σαν να τον κλέβεις.
Εκτός των άλλων, να πούμε πως δεν είναι το ίδιο εύκολο να επικοινωνείς με κάποιον ad hoc και το ίδιο να δουλεύεις μαζί του σε μόνιμη βάση κάθε μήνα – ένας freelancer δεν σημαίνει πως έχει δουλειά κάθε μήνα με μια εταιρεία. Οπότε, αν εσύ δεν έχεις εμπειρία και αν ο άλλος δεν είναι ξύπνιος και σβέλτος είναι πολύ πιθανό να ταλαιπωρηθείς σε μεγάλο βαθμό.
Επίσης, πρέπει να τονιστεί πως ο ελεύθερος επαγγελματίας δουλεύει πολύ. Πάρα πολύ! Ακριβώς επειδή δεν είναι μόνιμος, οφείλει να είναι πάντα alert, έτοιμος, συνεπής και αποτελεσματικός – αν δεν είναι όλα αυτά, εύκολα αντικαθίσταται. Για να έχεις μάλιστα ένα ικανοποιητικό εισόδημα ως ελεύθερος επαγγελματίας πρέπει να δουλεύεις πολλαπλάσιες ώρες. Και να τρέχεις σαν τρελός δεξιά και αριστερά. Και να έχεις κάνει το σπίτι γραφείο. Και να μην ξέρεις αν ζεις εκεί, δουλεύεις, αγαπάς ή ξεκουράζεσαι. Όταν όλα γίνονται ένα – κάτι που υποχρεωτικά γνωρίζουν κάποιοι για πρώτη φορά στη ζωή τους λόγω κορωνοϊού, τότε η καθημερινότητα δυσκολεύει – αναστατώνεται, μπερδεύεται και γενικά γίνεται ιδιαιτέρως στρεσογόνα.
Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα για τον ελεύθερο επαγγελματία. Το συνεχές στρες.
Εντάξει, για να μην σας ρίξουμε και στα πατώματα, ας δούμε και τα θετικά του ελεύθερου επαγγελματία που και αυτά, δεν είναι λίγα.
Τα πλεονεκτήματα
Ανεξαρτησία: σπουδαίο πράγμα και η ανεξαρτησία, ειδικά αν έχεις συνηθίσει έτσι. Οποιος δεν έχει μάθει με ένα αφεντικό πάνω από το κεφάλι του, καταλαβαίνει καλά για τι μιλάμε. Το να ακούς μόνο την εσωτερική σου φωνή και όχι των άλλων και να μην ανακατεύεσαι σε καμία «εσωτερική» διένεξη και κουτσομπολιά γραφείου είναι μεγάλη υπόθεση. Ασε που μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου από διαφορετικά μέρη ή και πόλεις.
Επιλογή ωρών εργασίας: Υπέρ και η επιλογή ωρών εργασίας ανά ημέρα και συνεπώς ανά μήνα. Το πρωινό ξύπνημα, όταν δεν είναι μια υποχρεωτική συνθήκη, είναι για πολλούς ανθρώπους ένα από τα πιο ισχυρά κίνητρα για να επιλέξουν το επάγγελμα του ελεύθερου επαγγελματία, έναντι μια μόνιμης θέσης. Επίσης, ο καθορισμός ωραρίου από εμάς τους ίδιους, βοηθά πολύ τις μητέρες για ευνόητους λόγους.
Επιλογή ιδανικού τομέα εργασίας: Όταν είσαι ελεύθερος επαγγελματίας, δεν χρειάζεται να «παντρευτείς» έναν τομέα και μια επαγγελματική ενότητα. Μπορείς να κάνεις αλλαγές, να πειραματίζεσαι και να μεταπηδάς από χώρο σε χώρο. Αν μάλιστα, για παράδειγμα, έχεις γραφείο και μειωθεί το εισόδημά σου, το ξενοικιάζεις και γλυτώνεις τα έξοδα. Ο χώρος δηλαδή δεν είναι καθοριστικός για έναν ελεύθερο επαγγελματία.
Καθορισμός τιμών: Μπορεί να μην έχεις σταθερό εισόδημα, αλλά τουλάχιστον μπορείς να ορίζεις εσύ το πόσα θέλεις, ειδικά αν στον τομέα σου είσαι έμπειρος και αναγνωρισμένος. Με έξυπνους ελιγμούς, μπορείς να κερδίζεις περισσότερα.
Προετοιμασία
Πριν πάρετε οποιαδήποτε τελική απόφαση, είναι απαραίτητο να μελετήσετε όλες τις πληροφορίες σχετικά με τα διαδικαστικά της εργασίας ενός ελεύθερου επαγγελματία. Μπορεί να μην είναι ευχάριστη ενασχόληση, αλλά χωρίς καλή οργάνωση το εγχείρημά σας μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπο με σειρά προβλημάτων.
1. Μελετήστε αναλυτικά τη νομοθεσία που αντιστοιχεί στον επαγγελματικό σας τομέα. Χρειάζεστε ειδική άδεια εξάσκησης επαγγέλματος; Είναι απαραίτητο να ενταχθείτε σε κάποιο σωματείο ή φορέα; Ποια είναι η διαδικασία έναρξης εργασιών για τον τομέα σας;
* Για την είσπραξη του εισοδήματός σας, συνήθως χρειάζεται να κόβετε τιμολόγιο. Το τιμολόγιο υπάγεται σε κάποιους κανόνες που θα πρέπει να ακολουθείτε αυστηρά.
2. Διαβάστε προσεκτικά τις φορολογικές διατάξεις που αφορούν στην κοινωνική ασφάλιση, τις εισφορές και τα στοιχεία για τους φόρους που προκύπτουν για την κατηγορία και το επάγγελμά σας. Μιας και ο φορολογικός τομέας φαντάζει συχνά… τρομακτικός, μπορείτε να ζητήσετε τη βοήθεια και τις συμβουλές κάποιου επαγγελματία λογιστή που θα μπορέσει να σας δώσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις υποχρεώσεις σας απέναντι στο δημόσιο (π.χ. ασφαλιστικές εισφορές, ειδικοί φόροι, φορολογία εισοδήματος κ.ο.κ.).
* Οι εισφορές στο ΕΦΚΑ ας πούμε αλλάζουν συχνά και σε σχέση με πολλούς παράγοντες. Ρωτήστε τον λογιστή σας να σας εξηγήσει λεπτομερώς.
3. Κάντε έναν βασικό προϋπολογισμό των λειτουργικών εξόδων σας όπως π.χ. ενοικίαση επαγγελματικής στέγης αν αυτό είναι απαραίτητο, εξοπλισμός όπως ηλεκτρονικός υπολογιστής ή εξειδικευμένα software που μπορεί να χρειάζεστε προκειμένου να διεκπεραιώνετε την εργασία σας.
4. Αφού μάθετε όλα τα βασικά, πάγια έξοδα και εισφορές που θα έχετε με τη μορφή τακτικών οφειλών προς δημόσιους και κλαδικούς φορείς και συνυπολογίσετε τα λειτουργικά σας έξοδα, υπολογίστε ποιο περίπου θα πρέπει να είναι το εισόδημά σας προκειμένου να καλύπτονται όλα τα πάγια έξοδα για τον μήνα ή το έτος σας. Έχετε τη δυνατότητα να φέρετε όσα project και εργασίες είναι απαραίτητες για να καλύψετε τις ανάγκες σας και να μείνει επιπλέον εισόδημα;
5. Φτιάξτε ένα επαγγελματικό πλάνο. Το πρώτο κομμάτι του θα πρέπει να απαρτίζεται από τους υπολογισμούς εισφορών, υποχρεώσεων προς δημόσιο, κλαδικούς φορείς και λειτουργικών παγίων. Το δεύτερο κομμάτι του θα πρέπει να απαρτίζεται από τις εργασίες που θεωρείτε πως μπορείτε να πάρετε με το που ολοκληρωθεί η έναρξή σας στην εφορία. Το τρίτο κομμάτι του θα είναι οι αναλυτικές κινήσεις που θα κάνετε ώστε να αποκτήσετε πελατολόγιο και portfolio.
Ανάπτυξη
Μόλις περάσετε την, αγχωτική αλλά απαραίτητη, διαδικασία οργάνωσης και έναρξης της ατομικής σας επιχείρησης, ο σκοπός σας θα πρέπει να είναι το στήσιμο των εσωτερικών σας διαδικασιών για την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας εργασίας, την ορθή αξιολόγηση και τιμολόγησή της και την προώθηση του ονόματός σας και των υπηρεσιών σας στον κλάδο εργασίας σας.
Κοινό – στόχος
Σκεφτείτε ποιο είναι το κοινό στο οποίο θ’ απευθυνθείτε με την εργασία ή τις υπηρεσίες σας. Είναι ευρύ ή περιορισμένο; Η αγορά του τομέα εργασίας στον οποίον θέλετε να εισαχθείτε έχει ήδη πολλούς επαγγελματίες που προσφέρουν υπηρεσίες ή πρόκειται ν’ απευθυνθείτε σε εξειδικευμένη αγορά; Οι απαντήσεις σας στα προηγούμενα ερωτήματα θα σας δώσουν μια κατεύθυνση σχετικά με το πώς πρέπει να προσεγγίσετε τον τρόπο που θα προωθήσετε την εργασία σας και τα κανάλια μέσα από τα οποία θα το καταφέρετε.
Αναπτύξτε υπηρεσίες που θα έχουν απήχηση
Δημιουργήστε υπηρεσίες που απαντάνε ως λύσεις στα προβλήματα του κοινού – στόχου σας.
Γίνετε μέλος σε διαδικτυακά γκρουπ ή σελίδες του επαγγελματικού χώρου που σας ενδιαφέρει. Γίνετε συνδρομητές σε κλαδικά έντυπα ή εκδόσεις και μένετε πάντα ενημερωμένοι για τα ενδιαφέροντα, τις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες και οι επιχειρηματίες τους οποίους θέλετε να προσεγγίσετε ως πελάτες. Αυτό θα σας δώσει τη δυνατότητα ν’ αναπτύξετε προϊόντα και υπηρεσίες που θα έχουν απήχηση, μιας και θα προσφέρουν λύσεις που οι ίδιοι οι εν δυνάμει πελάτες σας αναζητούν. Κάπως έτσι αυξάνεται ασφαλώς και το εισόδημά σας.
Ποιότητα εργασίας
Βεβαιωθείτε πως η ποιότητα της εργασίας ή των υπηρεσιών που προσφέρετε είναι άριστη. Αποφύγετε τις δουλειές «στο πόδι» που μόνο σκοπό έχουν να «ξεπετάξουν» μια εργασία. Ο σεβασμός προς τον πελάτη και τις ανάγκες του είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για την επιτυχία κάθε επαγγελματία, πόσο μάλλον του ελεύθερου που ζει τον ανταγωνισμό στο πετσί του καθημερινά. Η εξαιρετική ποιότητα δεν θα αφήσει απλώς τους πελάτες σας ικανοποιημένους, αλλά θ’ αυξήσει την πιθανότητα να σας προτείνουν σε γνωστούς και συνεργάτες τους. Δώστε λοιπόν την απαραίτητη προσοχή στο να παραδίδετε πάντοτε το καλύτερο πιθανό αποτέλεσμα προκειμένου να αυξήσετε τις εργασίες σας και, άρα, το εισόδημά σας.
Είστε το δικό σας, μοναδικό, brand
Η εργασία ως ελεύθερος επαγγελματίας είναι ουσιαστικά σαν να είστε ιδιοκτήτης μιας μικρής επιχείρησης. Και κάθε επιχείρηση χρειάζεται ένα marketable brand. Τώρα, το brand αυτό, είστε εσείς! Και κάθε μήνα, θα πρέπει να έχετε προσθέσει ένα ακόμη ξεχωριστό λιθαράκι –εμφανές, έστω και μικρό- στην αναβάθμισή του.
Για να έχετε τη δυνατότητα να αποκτήσετε ή να διευρύνετε τη βάση των πελατών σας και το εισόδημά σας, είναι απαραίτητο να προωθήσετε επιτυχημένα τις υπηρεσίες σας. Σκεφτείτε ποια είναι τα ιδανικά κανάλια προώθησης της εργασίας σας (ανάλογα πάντα με την εξειδίκευσή σας). Εκμεταλλευτείτε τις ήδη υπάρχουσες πλατφόρμες δικτύωσης (LinkedIn, Facebook, Twitter, Instagram) στις οποίες υπάρχει και ευρύ αλλά και εξειδικευμένο κοινό!
Πάρτε τον χρόνο σας και δημιουργήστε αντιπροσωπευτικά προφίλ με όλα τα σημαντικά στοιχεία για το επαγγελματικό σας παρελθόν, τις υπηρεσίες σας και τη δουλειά σας, και ανανεώνετε όπου είναι εφικτό, το περιεχόμενο αυτό κάθε μήνα το λιγότερο. Χρησιμοποιήστε τη δυνατότητα που σας δίνουν οι πλατφόρμες αυτές να προωθήσετε την εργασία και δημιουργήστε το brand σας με ελκυστικό τρόπο για τους πιθανούς πελάτες και συνεργάτες σας.
Networking
Φροντίστε να είστε παρόντες σε κάθε εκδήλωση, συνέδριο ή συνάντηση των επαγγελματιών που απαρτίζουν το κοινό – στόχο σας. Η προσωπική επαφή είναι το καλύτερο networking (φυσικά, πρώτα θα πρέπει να περάσει η πανδημία – ως τότε, σημειώστε την ψηφιακή σας παρουσία στα αναρίθμητα διαδικτυακά κανάλια συναντήσεων που έχουν δημιουργηθεί τον τελευταίο καιρό).
Βέβαια, εκτός εάν το αντικείμενό σας είναι το ίδιο το marketing, το πιο πιθανό είναι πως θα έχετε δυσκολία στο να προωθήσετε (να πουλήσετε δηλαδή) το brand και τις υπηρεσίες σας. Είναι όμως πολύ σημαντικό κι αναπόφευκτο κομμάτι της εργασίας σας όταν είστε ελεύθερος επαγγελματίας. Μπορείτε να παρακολουθήσετε βίντεο ή podcast επαγγελματιών του χώρου του marketing ώστε να μάθετε κάποια βασικά στοιχεία για τη σωστή προώθησή σας, ή ν’ απευθυνθείτε σε εταιρεία επικοινωνίας που θα σας βοηθήσει με πιο συγκεκριμένες προτάσεις.
Ποιοτικοί πελάτες = ποιοτικές συνεργασίες
Ειδικά στην αρχή της σταδιοδρομίας σας, είναι κατανοητό να επιθυμείτε να μειώσετε το κόστος της εργασίας που προσφέρετε στους πελάτες σας, προκειμένου να έχετε μεγαλύτερη εισροή έργων. Προσοχή όμως! Αξιολογήστε σωστά την πραγματική αξία των υπηρεσιών σας. Τα ευρώ που θα ζητήσετε θα χαρακτηρίσουν και το πώς θα σας προσεγγίσουν οι ίδιοι οι πελάτες σας. Εάν εσείς οι ίδιοι δεν φαίνεται να εκτιμάτε τον κόπο σας, πώς τον θα σεβαστούν οι πελάτες και συνεργάτες σας;
Κρατήστε λοιπόν υπόψη σας πως, η αξιολόγηση (σε ευρώ) των υπηρεσιών σας θα πρέπει να είναι ορθολογικά δομημένη για να έχετε αξιοπρεπείς συνεργασίες και εισόδημα. Είναι προτιμότερο να αναπτύξετε μια μικρότερη βάση παθιασμένων και ειλικρινών συνεργατών που αναγνωρίζουν τον κόπο και τις υπηρεσίες σας, παρά να έχετε μια τεράστια λίστα φτηνών πελατών που θα σας κοστίζουν περισσότερο χρόνο και κόπο, κατ’ έτος ή μήνα, απ’ ό,τι τελικώς θα αμείβεστε.
Διατήρηση
Συνεχής βελτίωση
Ακόμη και μετά τα αρχικά σας βήματα, πρέπει ν’ αποφύγετε τον εφησυχασμό και χρειάζεται να βελτιώνετε διαρκώς τα προϊόντα και τις υπηρεσίες σας. Οι σταθεροί σας πελάτες θα εκτιμήσουν τη διαρκή ανάπτυξη και οι νέες σας επαφές θα εντυπωσιαστούν με το πορτφόλιό σας. Έτσι θα καταφέρετε ν’ αυξήσετε τις συνεργασίες και το εισόδημα του μήνα και του έτους σας.
Συνεχής προώθηση
Μην επαναπαύεστε! Η επικοινωνία είναι από τα πιο σημαντικά και απαραίτητα στοιχεία για την προώθησή ενός ελεύθερου επαγγελματία. Μην ξεχνάτε να επικοινωνείτε με συνεργάτες, πελάτες, συναδέλφους σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες, αλλά και στον φυσικό κόσμο (όταν αυτό ξαναγίνει εφικτό).
Η σταθερή σας παρουσία σε κλαδικά γκρουπ, σε λίστες και site, αυξάνει την αναγνωρισιμότητά σας και αναπόφευκτα θα οδηγήσει στη διεύρυνση του κοινού των πιθανών πελατών σας. Οι κινήσεις αυτές, με καλή διαχείριση και follow up, μεταφράζονται άμεσα σε ευρώ για εσάς.
Η ψυχολογική κατάσταση
Κάντε την κίνηση της συμμετοχής σε ομάδες επικοινωνίας με άλλους ελεύθερους επαγγελματίες του τομέα και της ειδικότητάς σας! Η εργασία αυτού του τύπου μπορεί να γίνει πολύ μοναχική. Μια τέτοια συμμετοχή θα σας δώσει τη δυνατότητα ν’ αποκτήσετε ένα πλαίσιο στήριξης και ν’ ανταλλάξετε ιδέες και μυστικά με συναδέλφους σας ακόμη και σχετικά με στοιχεία για τις εισφορές ή και το εισόδημα της μικρής σας επιχείρησης. Ούτως ή άλλως, επειδή τα πολλά μυαλά αποδίδουν καλύτερα από το ένα και επειδή οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν είναι παρόντες συχνά σε brainstorming με άλλους, καλό είναι να βρίσκετε τρόπους για να έρχεστε σε επαφή με άλλους. Γενικά, είναι καλό να επισκεπτόμαστε πιο συχνά από ό,τι είναι αυστηρώς αναγκαίο, τους «εξωτερικούς» μας συνεργάτες. Εκτός του ότι υπενθυμίζουμε την ύπαρξή μας και κάνουμε ίσως και πιο απαραίτητη τη συνδρομή μας στη δουλειά τους, εμείς οι ίδιοι αφουγκραζόμαστε καλύτερα τις ανάγκες τους και μαθαίνουμε σε βάθος τις ιδιαιτερότητες της εκάστοτε επιχείρησης. Είναι αναγκαίο να ξέρουμε πολύ καλά τη φιλοσοφία των συνεργατών μας.
Οικονομικά
Το πιο σημαντικό στοιχεία κάθε καλά οργανωμένου ελεύθερου επαγγελματία είναι η ορθή τήρηση και παρακολούθηση των οικονομικών του στοιχείων (εισόδημα, εισφορές, οφειλές) για κάθε μήνα και για κάθε έτος. Ως ελεύθερος επαγγελματίας, θα έχετε σειρά πάγιων εξόδων, υποχρεώσεων προς το δημόσιο αλλά και την κοινωνική ασφάλιση και εισφορές (ανάμεσα σε πολλά άλλα). Τα έσοδά σας όμως, ειδικά στην αρχή της σταδιοδρομίας σας, ίσως να είναι ασταθή ή να εισπράττονται τμηματικά. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, είναι απαραίτητο να παρακολουθείτε ευλαβικά τα ποσά οφειλών σας καθώς και τις καταληκτικές τους ημερομηνίες.
Συνήθως, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, χρειάζονται τη στήριξη ενός επαγγελματία λογιστή, ο οποίος θα αναλάβει την υποβολή όλων των απαραίτητων δηλώσεων (π.χ. ΦΠΑ, ΦΜΥ, εισφορές κ.ο.κ.). Πλέον, η σύνδεση με λογιστή είναι υποχρεωτική, μιας και από 01/01/21 γίνεται υποχρεωτική η ηλεκτρονική τιμολόγηση για όλους τους επαγγελματίες και ενεργοποιείται η πλατφόρμα MyData της εφορίας στην οποία τα στοιχεία κάθε εταιρείας ή και ελεύθερου επαγγελματία, θα πρέπει απαραιτήτως να συνδέεται με κάποιον εγγεγραμμένο λογιστή.
Της Μίας Κόλλια
