Από τις μικρές φορητές συσκευές για το workplacedistancing, μέχρι τις μεγάλες αλλαγές σε θέματα ρατσισμού και διαφορετικότητας, όλα τα εργασιακά trends για το 2021, σου τα μαζέψαμε εδώ.
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, γίνεται ένας «εμπρόσθιος απολογισμός», αν μπορούμε να τον ονομάσουμε έτσι. Προσπαθούμε να δούμε και να εκτιμήσουμε τις τάσεις που αναδύονται, αλλά και να προβλέψουμε όσο γίνεται πιο ρεαλιστικά τι -στην ευχή- μας περιμένει τη χρονιά που μόλις ξεκίνησε.
Ξέχνα τους αστρολογικούς χάρτες. Ξέχνα τη χειρομαντεία, τη χαρτομαντεία, το κατακάθι του καφέ και βασίσου στα δεδομένα. Στα στοιχεία που προέκυψαν από την αξιολόγηση της προηγούμενης χρονιάς, και που μας δίνουν τον τόνο για το πώς θα διαμορφωθεί η νέα. Το χρειάζεσαι.
Disclaimer: Πέρσι στην αρχή του έτους, ελάχιστοι μπορούσαν να προβλέψουν ότι ένας ιός που εμφανίστηκε στη Wuhan, θα έφερνε τούμπα τα πάντα στον πλανήτη, θα μας στερούσε από αγαπημένους ανθρώπους, από δουλειές, από συνήθειες και παγιωμένες ελευθερίες. Ηθικό δίδαγμα: πάντα υπάρχει ο αστάθμητος παράγοντας. Το παρόν εγχείρημα, βασίζεται στα δεδομένα που έχουμε στην αρχή του 2021. Αν ξαφνικά γίνει μια τεράστια απόβαση εξωγήινων ξέρω-εγώ, δεν φέρουμε καμία ευθύνη.
Σε αυτό το άρθρο θα βρεις περιεκτικά:
- Τι προβλέπεται για φέτος (το 2021) στο εργασιακό περιβάλλον;
- Τι θα γίνει με τους μισθούς;
- Ποιες τάσεις (trends) κερδίζουν έδαφος;
- Τα θέματα ισότητας στον εργασιακό χώρο αναμένεται να πάνε καλύτερα ή χειρότερα;
- Ποια skills εμφανίζονται σήμερα ως πιο σημαντικά;
- Ποιες θέσεις εργασίας αναδείχθηκαν μέσα στην πανδημία ως πιο περιζήτητες;
(Καμία) επιστροφή στην κανονικότητα
Συγγνώμη που λέμε κάτι τέτοιο, αλλά δεν πρόκειται να υπάρξει καμία «επιστροφή στην κανονικότητα». Με την έλευση της πανδημίας, είτε το θέλουμε είτε όχι, το περιβάλλον που ζούμε και δουλεύουμε άλλαξε, και πολλές από τις προσαρμογές που έγιναν θα υιοθετηθούν σε πιο σταθερή βάση (όπως είναι για παράδειγμα η απομακρυσμένη εργασία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, τα νέα skills που απαιτούνται και όλα όσα θα δεις στη συνέχεια του άρθρου). Δεν θα γυρίσουμε ποτέ στο «πριν». Θα φτιάξουμε ένα νέο «μετά» που θα μας εξυπηρετεί. Γι’ αυτό και όλοι οι επαγγελματίες των εργασιακών, δεν μιλούν για «επιστροφή» αλλά για «μετάβαση» σε νέα κανονικότητα, στο λεγόμενο “next/new normal”.
(Ρεαλιστικές) προβλέψεις για την τηλεργασία
Καταρχάς για να κάνουμε προβλέψεις για την τηλεργασία, πρέπει πρώτα να δούμε ρεαλιστικά πότε αλλάζουν τα δεδομένα στο πεδίο του ιού. Με βάση τα όσα ξέρουμε στην αρχή του 2021 το πλάνο εμβολιασμών εκτείνεται για αρκετούς ακόμα μήνες, με αναλυτές και λοιμωξιολόγους να προβλέπουν ότι προς το τέλος του 2021 θα αρχίσουμε να μιλάμε για πραγματικό τέλος της πανδημίας.
Σε αυτή τη συγκυρία η τηλεργασία φαίνεται να προτιμάται από την πλειοψηφία των εργαζομένων. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα της IWG, το 90% των εργαζομένων τη θέλουν ως εργασιακή πρακτική. Κυρίως οι μεγάλες εταιρείες την εφάρμοσαν από νωρίς και δεν σκοπεύουν να τη διακόψουν άμεσα. Ίσως αργήσουμε πολύ να επιστρέψουμε στην παλιά λογική με τα γεμάτα γραφεία. Ακόμα και αν επιστρέψουμε, ο προσωπικός χώρος (περισσότερα τετραγωνικά δηλαδή ανά άτομο και περισσότερα χωρίσματα), θα είναι πιο σημαντικός. Ο CEO της Barclays, Jes Staley, είπε σχετικά, «Η ιδέα του να βάζεις 7.000 άτομα σε ένα κτίριο ίσως ανήκει πλέον στο παρελθόν». Ο Oliver Ralph, δημοσιογράφος στους Financial Times, εκτιμά πως: «Όταν οι μικρές επιχειρήσεις ορθοποδήσουν, πιθανώς θα αναζητήσουν πιο ευέλικτους χώρους που προσφέρουν μικρότερα συμβόλαια και περισσότερες επιλογές ανάπτυξης ή συρρίκνωσης του χώρου. Πολλοί ανακάλυψαν ότι πράγματι μπορούν να δουλέψουν από το σπίτι τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα το θέλουν για πάντα».
Από το remote working, στο distributed working
Το 2020 ήταν η χρονιά του remote working. Το 2021 θα είναι η χρονιά του distributed working. Το distributed working, δεν είναι απλώς ένας πιο κουλ όρος για την τηλεργασία. Είναι άλλο πράγμα. Distributed εργασία έχουμε όταν μια εταιρεία έχει εργαζόμενους διασκορπισμένους σε διάφορα γεωγραφικά σημεία, όταν οι προσλήψεις και η δημιουργία ομάδων γίνονται χωρίς κανένα γεωγραφικό κριτήριο. Όταν δεν έχει καμία σημασία πού βρίσκεσαι, φτάνει να μπορείς να κάνεις τη δουλειά, είτε είσαι στο σπίτι είτε σε co-working χώρο είτε σε ένα γραφείο στην άλλη άκρη του κόσμου.
Αυξήσεις μισθών;
Αυτό δεν είναι trend, είναι μια δρομολογημένη πραγματικότητα. Όμως για να τα λέμε τα πράγματα όπως έχουν, η αύξηση μισθών (θα εφαρμοστεί από τον Ιανουάριο του 2021 κιόλας) θα είναι απειροελάχιστη, και μικρή διαφορά θα κάνει στην καθημερινότητά μας. Μιλάμε για αύξηση που ξεκινάει από τα 8 ευρώ τον μήνα για τον κατώτατο μισθό, με το ποσό να αυξάνεται ανάλογα με τη μισθολογική κλίμακα του κάθε εργαζομένου. Η μετατροπή αυτή των μισθών προς τα πάνω προκύπτει από τη μείωση των κρατήσεων που μας γίνονται, λόγω της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης.
Θα δώσουμε βάρος στην «προσομοίωση εμπειρίας»
Μέσα στην πανδημία, όλες οι εμπειρίες μας που έχουν να κάνουν με την προσωπική επαφή, άλλαξαν. Αγγίζουμε αγκώνες σαν να χαιρετιόμαστε, ανοίγουμε το Zoom για να βλεπόμαστε σαν να είμαστε από κοντά, ψωνίζουμε online σαν να είμαστε στο κατάστημα. Όλο το θέμα είναι η προσομοίωση (recreate experience). Όσο καλύτερη προσομοίωση εμπειρίας επιτύχουν εταιρείες και εργαζόμενοι, τόσο καλύτερες προοπτικές θα έχουν.
Θα γνωρίσουμε αντι-ρατσιστικά εργαλεία
Το 2020 το κίνημα «Black lives matter» με αφορμή την τραγική δολοφονία του George Floyd έδωσε νέα ώθηση στα πράγματα παγκοσμίως και όχι μόνο στις ΗΠΑ. Αυτό το αντι-ρατσιστικό κίνημα δεν θα μπορούσε να μην αγγίξει και τα εργασιακά. Κάποιες εταιρείες ήδη φτιάχνουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα για να καταπολεμηθούν ορατά και αόρατα φαινόμενα ρατσισμού μέσα στο εργασιακό περιβάλλον. Πώς;
Με εταιρικές πλατφόρμες και εργαλεία (racist business reporting tools) για να μπορεί ο οποιοσδήποτε με ασφάλεια να καταγγείλει τυχόν ρατσιστικές πρακτικές ή ρατσιστική γλώσσα. Παράλληλα οι εργαζόμενοι αυτό-οργανώνονται προς αυτόν τον σκοπό: υπάλληλοι μεγάλων εταιρειών στην Αμερική όπως Twitter, Target, Nike, Lyft, και Uber έκαναν το Juneteenth (μια αφροαμερικανική επέτειο που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 19 Ιουνίου), εταιρική γιορτή ώστε όλοι οι συνάδελφοί τους να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν εκείνη τη μέρα για σοβαρά κοινωνικά ζητήματα. Ενώ οι υπάλληλοι της Adidas, πίεσαν τη διοίκηση για πιο αποτελεσματικά μέτρα καταπολέμησης διακρίσεων.
Θα διαπιστώσουμε μεγαλύτερη στήριξη στη διαφορετικότητα
Σε συνέχεια των αντιρατσιστικών πρακτικών που αναφέραμε, θα δούμε μια γενικότερη τάση για ενίσχυση της «συμπεριληψιμότητας» (Inclusivity και Diversity) και των ίσων ευκαιριών ανεξαρτήτως εθνικότητας, σεξουαλικού προσανατολισμού κλπ. Ήδη μια πρωτοβουλία των μεγάλων εταιρειών παγκοσμίως είναι ότι βάζουν στο οργανόγραμμά τους, έναν CDO. Όπως ο CEO είναι ο Chief Executive Officer, έτσι ο CDO είναι ο Chief Diversity Officer, ο άνθρωπος δηλαδή που είναι υπεύθυνος στο να είναι η εταιρεία του πιο δεκτική στη διαφορετικότητα (π.χ. σε LGBTQ+ υπαλλήλους κλπ). Μαζί με τον CDO, αρκετές εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να ζητούν Workplace Diversity Experts, με τη ζήτηση του συγκεκριμένου ρόλου να έχει ανέβει κατά 90% (!) από το 2019 ως σήμερα σύμφωνα με μετρήσεις.
Θα δούμε συσκευές για Workplace Distancing
Δεδομένου ότι θα αργήσουν να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες δύο δόσεις του εμβολίου για την COVID-19, κάποιες εταιρείες στρέφουν την προσοχή τους σε συσκευές προστασίας των εργαζομένων που βασίζονται στην διατήρηση των απαιτούμενων αποστάσεων. Η εταιρεία Proxxi έφτιαξε ένα wearable gadget για αποστάσεις στον εργασιακό χώρο, που σε ειδοποιεί όταν έρχεσαι πολύ κοντά σε συνάδελφο. Ενώ η Snapchat έφτιαξε ειδικούς φακούς AR (Augmented Reality, Επαυξημένη Πραγματικότητα) σε συνεργασία μάλιστα με τον Π.Ο.Υ (Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας) για τη χρήση σε χώρους κοινωνικής επαφής.
Θα εξαπλωθεί η πρακτική του gamification
Το gamification, αν δεν είσαι εξοικειωμένος/η με τον όρο, είναι η πρακτική του να σχεδιάζεις μια διαδικασία (π.χ. την εκπαίδευση ή το onboarding ενός εργαζομένου στη νέα του εταιρεία), με λογική και στοιχεία παιχνιδιού. Ανήκει στις τεχνολογικές τάσεις και μέχρι πρότινος δεν ήταν ευρέως διαδεδομένο. Όταν όμως η εργασία εξ αποστάσεως γίνεται η νέα νόρμα, και οι εργαζόμενοι πρέπει να εκπαιδευτούν και να ενταχθούν σε μια ομάδα με έναν πιο πρωτότυπο ή δημιουργικό τρόπο, το gamification μπαίνει πιο ενεργά στο παιχνίδι.
Η τεχνολογία θα γίνει πιο boomer–friendly
Μέχρι πρότινος οι ψηφιακές ευκολίες και εφαρμογές απευθύνονταν περισσότερο σε millennials και GEN-Z. Φέτος αναμένεται να γίνει μια στροφή σε τεχνολογίες πιο φιλικές σε ηλικιακά μεγαλύτερους. Αν δουλεύεις στο tech industry θα κληθείς να φτιάξεις και να υποστηρίξεις τεχνολογικά προϊόντα που θα είναι πιο εύκολα για τους boomers, ενώ αν είσαι boomer εργαζόμενος, έχουμε καλά νέα: η τεχνολογία θα αρχίσει να σε «υπολογίζει» περισσότερο, ώστε να μην νιώθεις τόσο αποκομμένος από τα τεκταινόμενα όσο πέρσι.
Θα δούμε νέες εφαρμογές για team–building
Το χτίσιμο των σχέσεων σε μια εργασιακή ομάδα είναι πολύ σημαντικό, αλλά έχει γίνει πολύ δύσκολο από τότε που ξέσπασε ο ιός. Οι εταιρείες ψάχνουν νέες μεθόδους για να συμβάλλουν στο απαραίτητο team-building. Έχουν αρχίσει να εμφανίζονται νέες εργασιακές εφαρμογές (apps) που ενθαρρύνουν τους συναδέλφους να κάνουν διαλειμματάκια μεταξύ τους απολαμβάνοντας εικονικά ένα καφέ, να παίζουν ομαδικά virtual παιχνίδια πολλαπλών παικτών, ή ακόμα και να κερδίζουν ανταμοιβές ανάλογα με τις επιδόσεις της ομάδας. Όλα αυτά βοηθούν στη δημιουργία ενός υγιούς και ελκυστικού εργασιακού περιβάλλοντος για όλους.
Τα νέα soft skills του 2021
Τα soft skills που σου ζητούσαν πριν σκάσει η «βόμβα» της πανδημίας ήταν λίγο-πολύ τα ίδια: Ομαδικότητα, επικοινωνιακά skills κλπ. Για το 2021, θα μπορούσαμε να σου πούμε πολλά νέα skills που έρχονται στην πρώτη γραμμή ζήτησης, αλλά εσύ δώσε βάση σε αυτά τα τρία:
- Αυτοπειθαρχία (Επειδή η απομακρυσμένη εργασία είναι συνήθης, το να έχουν οι εταιρείες έναν εργαζόμενο που μπορεί να αυτοπειθαρχεί, να κινητοποιείται χωρίς ιδιαίτερο «σπρώξιμο» και να αποδίδει στη δουλειά του χωρίς να τον ελέγχουν, αποτελεί ζητούμενο.)
- Ευρηματικότητα (Σε έναν κόσμο που αλλάζει πιο γρήγορα, το να βρίσκεις εναλλακτικές λύσεις σε απρόβλεπτα προβλήματα είναι μέγιστης σημασίας. Αν δεν το ‘χεις εξελίξει ακόμα, τώρα είναι η ώρα.)
- Ενεργητική ακρόαση (Όλοι έχουν μια άποψη και θέλουν κάτι να πουν. Όμως αυτοί που θα ξεχωρίσουν ως ταλέντα το 2021 θα είναι αυτοί που ξέρουν να «ακούνε», να αφουγκράζονται τις ανάγκες της ομάδας τους και να δίνουν έμφαση στα ερεθίσματα που λαμβάνουν. Αυτό είναι το άκρως πολύτιμο soft skill του “active listening”.)
Επαγγέλματα που ανεβαίνουν σε ζήτηση το 2021
Σίγουρα το 2020 έφερε μια δυσμενή πραγματικότητα με πολλές θέσεις εργασίας να χάνονται. Έφερε όμως και κάτι καλό: έδωσε σε πολλά επαγγέλματα που βρίσκονταν παλιότερα στο παρασκήνιο, την βαρύτητα που τους άξιζε. Έδειξε ότι κανένας εργαζόμενος δεν είναι δεύτερης διαλογής. Υπάλληλοι σε τηλεφωνικά κέντρα (τώρα που το τηλέφωνο έγινε βασικό μέσο επαφής των εταιρειών με τους πελάτες), άνθρωποι σε delivery και εταιρείες διανομής, νοσηλευτές και άλλοι αφανείς ήρωες της καθημερινότητας. Όλοι είμαστε, ανεξαρτήτως θέσης, άκρως σημαντικοί για τη βιωσιμότητα της επόμενης μέρας. Μια μικρή εκτίμηση για το ποια επαγγέλματα θα αποκτήσουν περαιτέρω δημοφιλία το 2021 συνοψίζεται στα εξής:
- Επαγγέλματα ψηφιακής κατεύθυνσης. Υπεύθυνοι Κυβερνοασφάλειας. Software Engineers. User Experience/UX Design Specialists. Artificial Intelligence Engineers. Data Analysts. Performance Marketeers (δώσε βάση σε αυτό αν ασχολείσαι με το Marketing, αποτελεί το πιο σύγχρονο trend του κλάδου).
- Επαγγέλματα υγείας. Εργαζόμενοι σε φαρμακευτικές εταιρείες, τεχνολόγοι ιατρικών εργαστηρίων, νοσηλευτές, ερευνητές, αλλά και ειδικότητες που έχουν να κάνουμε με το e-health που φαίνεται να αναπτύσσεται. Επίσης αποκτούν μεγαλύτερη αναγνώριση, για ευνόητους λόγους, τα επαγγέλματα ψυχικής υγείας και ψυχολογικής υποστήριξης, όπως και οι ειδικοί διαχείρισης εργασιακού στρες.
- Υβριδικά επαγγέλματα. Αυτό δεν είναι ακριβώς είδος επαγγέλματος αλλά οπωσδήποτε ανήκει στις νέες τάσεις του 2021. Όσο οι εταιρείες προσπαθούν να ανακάμψουν θα ψάχνουν versatile εργαζομένους που θα μπορούν να αναλάβουν συνδυαστικούς ρόλους. Π.χ. ένας/μία administrative assistant που θα μπορεί να βοηθήσει και σε θέματα HR, είναι μόνο ένα παράδειγμα υβριδικού ρόλου.
*Θα παρακολουθούμε την εξέλιξη στις εργασιακές τάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Μείνε συντονισμένος/η εδώ για ακόμα περισσότερη καθοδήγηση σε θέματα σταδιοδρομίας, στροφής καριέρας και προσωπικής ανάπτυξης.
Του Δημήτρη Φαλλιέρου
